Reserve Bank Of India: RBI ಹಣದ ವ್ಯವಹಾರದ ಜೊತೆಗೆ ಈ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ; ಯಾವುದೆಲ್ಲ?
Reserve Bank Of India: ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಕೇವಲ ಕರೆನ್ಸಿ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಆರ್‌ಬಿಐನ ಕೆಲಸ ಕೇವಲ ಹಣ ನೀಡುವುದು ಎಂದು ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಆರ್ಬಿಐ ಯಾವ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ನಿಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯೇ? ಬನ್ನಿ ಈ ಕುರಿತು ತಿಳಿಯೋಣ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Summer Care: ಮಹಿಳೆಯರೇ, ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಒಳ ಉಡುಪುಗಳ ಸ್ವಚ್ಛತೆಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಿ; ಕಾರಣ ಇಲ್ಲಿದೆ
ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಬ್ಯಾಂಕರ್, ಏಜೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಸಲಹೆಗಾರರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸಹ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸಂಬಂಧಿತ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಇದು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆರ್ಬಿಐ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಸುಧಾರಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಸಲಹೆಯನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಇದು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ನೀತಿಯನ್ನು ಸಹ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲಿನ ಸಾಲದ ಹೊರೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸಹ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಮುದ್ರಿಸುವ ಮತ್ತು ವಿತರಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಂದರೆ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಮೇಲಿರುತ್ತದೆ. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ 100 ರೂ.ಗಳ ಎಷ್ಟು ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು 50 ರೂ.ಗಳ ಎಷ್ಟು ನೋಟುಗಳು ಎಷ್ಟು ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು RBI ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕರೆನ್ಸಿ ವಿತರಿಸಲು ಕನಿಷ್ಠ ಮೀಸಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು 1957 ರಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರರ್ಥ ಆರ್ಬಿಐ ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು 200 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳವರೆಗಿನ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮೀಸಲು ಮಾತ್ರ ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಪೈಕಿ 115 ಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಚಿನ್ನವಿದ್ದು, ಉಳಿದ ಮೀಸಲು ವಿದೇಶಿ ಕರೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿದೆ.
RBI ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಗಿದೆ. ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಜನರಿಗೆ ಸಾಲವನ್ನು ವಿತರಿಸುತ್ತವೆ, ಆದರೆ RBI ದೇಶದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ನೀಡುವ ಸಾಲವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮೇಲಿದೆ. ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ದರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿಡುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ, ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅವುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ದೇಶದ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಸಂಗ್ರಹ, ಮಾರಾಟದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಆರ್ಬಿಐ ಮೇಲಿದೆ.
